Kerk en kroeg
1 december 2024 - Henri Reuchlin.
Een paar jaar geleden ontvingen we als Nederlandse biersommeliers een groep Duitse vakgenoten op het Nederlands Bierproeffestival. Ze zijn stomverbaasd dat we zo’n bierfeest in een kerk kunnen organiseren. De verbazing wordt nog groter als ik even later vertel dat ik even naar een kroeg om de hoek moet gaan, om daar mijn stem voor de verkiezingen uit te brengen. Er is een stembureau gevestigd. Voor ons is een bierfestival in een kerk niets ongewoons. De Martinikerk was jarenlang gastheer voor het Bierfestival Groningen. Het moest op zaterdag strak opgeruimd zijn, om de dienst van zondag niet in de weg te zitten. Er zijn bierfestivals in kerken in Alkmaar, Amsterdam, Kampen en nog veel meer plaatsen. Het is een logische combinatie: je hebt een groot gebouw, dat een groot deel van het jaar leeg staat. Dat kost geld. Het ligt voor de hand om het kerkgebouw op andere dagen te verhuren om de kosten te drukken. De meeste festivals zijn in kerken die aan de dienst zijn onttrokken. Maar het Groningse voorbeeld laat zien dat dit niet het geval hoeft te zijn. Nederlanders zijn nu eenmaal graag dominee èn koopman. Voor de Duitse gasten voelt het heel onwerkelijk.
Ik moest aan het voorval denken toen ik onlangs met een Oostenrijkse gast CRAFT Culinair bezocht, een geslaagd evenement dat draait om het populariseren van bier aan tafel in de hogere gastronomie. Onderweg naar Wispe Brouwerij in Weesp maken we een tussenstop bij de Jopenkerk in Haarlem. Dat gaat nog wel een stuk verder dan een festivalletje in een kerk. Hier is de hele kerk omgebouwd tot brouwerij, taproom en restaurant. Mijn gast kijkt zijn ogen uit: hoe het door glas-in-loodruiten gefilterde licht een caleidoscoop van kleuren over de brouwketels legt. Wat later rijden we over de A9 langs de ANNA-kerk, die als een baken van Amstelveen de wacht houdt. Helaas hebben we geen tijd om ook hier nog even een stop te maken en de voortreffelijke bieren van Naeckte brouwers te proeven. We komen jammer genoeg al helemaal niet in de buurt van de Menistenkerk in Enschede, waar Stanislaus Brewskovitch zijn thuishaven heeft. Ook onze bestemming, Wispe Brouwerij in Weesp is in een voormalige kerk gevestigd.
Menig welstandcommissie heeft liever niet dat een kerk gesloopt wordt als het gebouw leeg komt te staan. Vaak zijn het monumentale gebouwen, die beeldbepalend zijn voor de omgeving. Dus moet er een herbestemming voor worden gevonden. Daar heb je wel moedige ondernemers voor nodig, want een kerkgebouw is kostbaar in onderhoud, zoals de voormalige kerkgangers weten. Er moet geld verdiend worden. Het is geen gek idee om in een brouwerij in een kerkgebouw te vestigen. De hoogte van het gebouw leent zich perfect om er een brouwerij te vestigen. De omvang leent zich uitstekend voor een proeflokaal. Dat onderstreept de sfeervolle inrichting van CRAFT Culinair bij Wispe. Mijn Oostenrijkse gast geniet en verbaast zich over het pragmatisme om een heilig gebouw opnieuw te gebruiken. Het ligt voor meer mensen gevoelig. Misschien dat het brouwen in een kerk daarom in andere landen minder gebeurt. Je hebt wel abdijen waar gebrouwen wordt, maar daar staat de brouwerij in een eigen gebouw. Soms heb je de ogen van een bezoeker nodig om je te realiseren wat er zo eigen is aan de Nederlandse (bier)cultuur.
