Verleg een steen

1 februari 2023 - Raymond van der Laan.

Dit stuk begint met een zucht van weemoed. Café De Druif op het Rapenburgerplein, naar verluid een van de oudste kroegen van Amsterdam en misschien wel van het land – er wordt gefluisterd dat Piet Hein zelve hier nog wel eens een kroes bier ledigde alvorens het ruime sop te kiezen – is in andere handen overgegaan. En gaat daarmee een ongewisse tijd tegemoet. Wat gebeurt er met dat interieur, dat de term ‘bruine kroeg’ van een onwankelbare definitie voorziet? Is het waar dat er straks louter natuurwijn en biodynamische broodjes geserveerd worden?

 
Café De Druif.

En de belangrijkste vraag: kan ik daar nog op de derde en eventuele vijfde zondag van de maand vers Duits bier drinken, rechtstreeks geïmporteerd uit die Heimat, uit het vat getapt en geserveerd door Kees met een fikse dosis aanstekelijk en typisch Amsterdams jolig chagrijn, terwijl Ron met frisse tegenzin en het nodige maar vooral onnodige gesteun rondgaat met een schaal bratwurst van het huis? Dit café, dat ik in korte tijd in mijn hart sloot, trotseerde de eeuwen. Inclusief de slooplust die woedde tijdens de aanleg van de IJ-tunnel. Het zal ook deze rimpeling in de geschiedenis overleven. Maar hoe?

Ach, ik mijmer. Pure emotie, dit. Maar mag dat. Berichten over bier gaan al zo vaak over de harde cijfers. Omzetten, kosten, pandemie-schulden, centiliters en brutomarges. Zo ook weer in dit artikel, waar het over de prijs van ‘bier’ gaat. Bedoeld wordt: industrieel pils dat uit de fabrieken van grote multinationals stroomt. Belangrijkste onderwerp van gesprek: tappen we in hoeveelheden van 22, 20 of 18 centiliter. Holland op zijn smalst.

Enfin. Wat het artikel vooral duidelijk maakt, is dat voor de gewone man (m/v/x) bier nog altijd is: industrieel vervaardigd pils uit de fabrieken van grote multinationals. Bierrevolutie danwel -renaissance, meer dan veertig jaar pint, vijfendertig jaar abt, twintig jaar craft en zo’n zeventienduizend Beer Geeks op Facebook ten spijt. Biervariatie bevindt zich nog altijd niet op ooghoogte van de consument. (Mini-lichtpuntje: in dit artikel, over hetzelfde nieuwsfeit, wordt ten minste consequent over ‘pils’ gesproken.)

Bier, het bier dat de lezers van dit blog graag drinken, gevarieerd bier, moet behalve gebrouwen ook aan de man (m/v/x) worden gebracht. En daar is wat voor nodig, want het gaat niet vanzelf. Want ‘bier’ in Nederland nog altijd behoorlijk vast in het industriële pils-frame. Hoe komt de vanzelfsprekendheid van variatie in bier tussen de oren terecht? In het collectief bewustzijn?

Het is altijd makkelijk om te praten over wat daar naar mijn idee niet bij helpt. Als ik nog één keer een brouwer hoor praten over ‘een uit de hand gelopen hobby’ ga ik gillen. Heel hard. Het is ook niet de ene na de andere collab of special die al niet meer verkrijgbaar is voordat het op de schappen staat. Het is ook niet: lullige tekstjes op social media, marketingprietpraat, eindeloze reeksen aan selfies of elke week weer een andere non-descripte IPA met een nieuw hopje maar wel een vet cool gaaf leipe naam plus etiket. (En dat brouwend Nederland nog altijd toestaat dat het woord speciaalbier wordt gebruikt en zich zo in een hoek laat zetten waar vooral Big Beer wil dat je in blijft zitten, is mij persoonlijk een groot raadsel. Misschien is het tijd om te benoemen wat het is: een stigma. Niets minder. Ondertussen drinkt men een glas, doet een plas en blijft alles zoals het was.)

Wat kan wel helpen? Het zou gezocht kunnen worden in termen als herkenbaarheid, stabiliteit, duidelijkheid, laagdrempeligheid, betrouwbaarheid, aandacht voor de juiste zaken. Maar ook: het verhaal. Wat doe je. Waarom. Waar zit de waarachtigheid, de authenticiteit, de kern, de echtheid, de emotie, het gevoel, het hart. Wat is de (kuch) urgentie. Ik geloof in de formule: vind je verhaal, bereik je drinker. Doordrenk je bier met het verhaal. De bieren waar ik van hou, de brouwerijen waar ik van hou, doen precies dat. Dat gaat dieper dan het zouteloze ‘uit de hand gelopen hobby’. Om met Bram Vermeulen te spreken: verleg een steen. Zodat het water een andere weg zal gaan. Pak die steen. Vertel het verhaal. Vertel duizend verhalen, allemaal, en bereik samen het collectief bewustzijn.

We meren weer aan bij De Druif. Een buurtkroeg, zoveel is zeker. Samen met Jelle (Bierkoning, Urstoff) bladerde ik op de een-na-laatste dag van De Druif old style door het fotoboek. Een bonte verzameling paradijsvogels trok voorbij op deze gekoesterde hangplek voor oudere jongeren. Een kroeg waarvan er vele zijn in Amsterdam, maar ook een kroeg waar biervariatie wél ooghoogte heeft bereikt. Waar bier wordt, of moet ik zeggen werd, getapt met een hart. Omdat Kees er ooit een steen verlegde.

Van de week ontving ik een mail van Kees. Als vanouds kondigde hij de aankomst van vers Duits bier aan. Niet in De Druif, maar in een ander gerespecteerd etablissement in Amsterdam. Net zo bruin. Maar als ik het goed lees lijkt het er op dat er volgende maand weer gewoon Duits bier op de vertrouwde plek wordt getapt.

Een rivier van hoop ontspringt.