Biereducatie en bierbeleving
1 februari 2022 - Rick Kempen.
Een essentieel onderdeel van de Nederlandse Biercultuur is de bier media. Niet alleen doet die verslag van de stand van zaken in Nederland Bierland, ook documenteert deze de biercultuur. Al meer dan twaalfeneenhalf jaar vormt Bier! Magazine van Birdy Publishing de ruggengraat van de vaderlandse bier media. In de laatste, 53e, editie staat een interview met de huidige voorzitter van de Alliantie van Biertapperijen (ABT), alsmede twee oud-voorzitters. Dit interview maakt iets zichtbaar dat evenzo essentieel is voor de Nederlandse Biercultuur, maar slechts zelden aan bod komt: het belang van educatie op biergebied.
“Medio jaren tachtig slaan een aantal horeca ondernemers de handen ineen en richten de ABT op. Het is een manier om zich te positioneren als selecte groep waar een flink bierassortiment gegarandeerd is en kwaliteit hoog in het vaandel staat. Vooral dat laatste is belangrijk: in een ABT café krijg je een bier in het juiste glas en op de juiste temperatuur geserveerd, en wordt er zinnig antwoord gegeven als er vragen zijn over dat bier. Kwaliteit en bierkennis zijn nog steeds kernvoorwaarden om bij de club te mogen komen”, zo schrijft Sander van Werkhoven in het interview.
Café’s met bier en biercafés
Bedenk: in die jaren tachtig had je nog geen smartphones en internet was alleen beschikbaar voor militairen en wetenschappers. Kennis over bier haalde je uit boeken (waar er niet veel van waren, op biergebied dan), bij een consumentenvereniging en dus in het café. Overigens, vrijwel niemand was op zoek naar bierkennis, want bier was om te drinken. Bier was pils. Het enige onderscheid werd gevormd door merken. Daar hield je van, of niet.
Met het groeiend aanbod van ander bier dan pils nam de interesse van bierdrinkers in die bieren toe. Het vliegwiel versnelde: meer interesse in bier leidde tot meer variatie drang bij de consument, wat weer leidde tot meer groei aan de aanbodkant. De ABT speelde in deze ontwikkeling een sleutelrol, en de leden droegen bij aan het verbreiden van bierkennis. Hoewel het aantal taprooms en hippe bierbars de laatste jaren toenam is er volgens de huidige ABT-voorzitter Rob Alphenaar een duidelijk onderscheid tussen ‘zijn’ leden en deze nieuwkomers. “Je hebt biercafés en cafés met heel veel bier. Dat is wel een verschil.”
Kennis is macht
Uiteindelijk bleek de behoefte aan kennis zo groot dat het zelfs haalbaar bleek er een apart magazine aan te wijden. In diezelfde 53e editie van Bier! Magazine staat een artikel over Sorachi Ace hop, twee pagina’s maar liefst. Beter kan de ontwikkeling van de Nederlandse Biercultuur niet worden geïllustreerd. In de tijd dat de ABT werd opgericht wist vrijwel niemand wat hop was, dat het een essentieel bieringrediënt was, laat staan dat je er talloze soorten van had. Zelfs in de schaarse bierboeken van die tijd werd er amper aandacht aan besteed. Het artikel is van de hand van Henri Reuchlin, collega-blogger op deze site, en mede-oprichter van StiBON: Stichting Bieropleidingen Nederland.
In 2009, iets na het verschijnen van de eerste editie van Bier! Magazine, werd StiBON opgericht. Dé Nederlandse bieropleider heeft inmiddels ruim 300 biersommeliers afgeleverd. Veel van die sommeliers ‘doen’ niets met de kennis die ze hebben opgedaan, althans niet per se in hun werk: opmerkelijk veel sommeliers zijn eenvoudigweg geïnteresseerde consument. En nog nooit heb ik een horeca-vacature gezien waarin, naast een Diploma Sociale Hygiëne, werd gevraagd om het Diplom Biersommelier-schap. Ongelooflijk eigenlijk: bier maakt, in vrijwel elk horecabedrijf, meer dan de helft van de omzet uit. Dan verwacht je toch dat de ondernemer streeft naar voldoende kennis binnen zijn bedrijf over dat product? Kennis is macht en kan je omzet alleen maar ten goede komen. Maar ja, kennis, personeel - waarom zou je daar in investeren?
Biercafés en cafés met heel veel bier
“Groei is niet het doel van de ABT, kwaliteit bieden wel”, aldus de voorzitter. Dat is een mooie uitspraak - menig brouwer zou daar een voorbeeld aan kunnen nemen, ben ik geneigd te zeggen. In de wetenschap dat kwaliteit groei faciliteert en bespoedigt, niet andersom. Vooral biedt de uitspraak meer dan hoop voor de toekomst: dit is waarom de ABT blijft bestaan.
“Je hebt biercafés en cafés met heel veel bier. Dat is wel een verschil.” Bier is er om te drinken - voor wie daar genoeg aan heeft, zijn er cafés met heel veel bier. Zij die er meer van willen weten gaan naar een biercafé. Of volgen zelf een bieropleiding, desnoods die van StiBON. En elk zichzelf respecterend biercafé heeft een of meer biersommeliers in dienst. Want het belang van educatie op biergebied kan niet overschat worden, zo laat de ABT zien.