Scherp de zeis!
1 juni 2021 - Rick Kempen.
De voorzitter van de Stichting Erfgoed Nederlandse Biercultuur beschikt over voorspellende gaven. Maandelijks mailt hij zijn trouwe bloggers om een nieuw exemplaar aan te kondigen, en voorziet en passant de volgende in de rij van een opbeurend woord - en suggesties waarover deze best eens zou kunnen schrijven. Zo sloot hij de laatste mail af met de tekst: “Rick, zet jij je alvast schrap voor je schrijfseltje van 1 juni: “Draai de slijpsteen, scherp de zeis”?” Profetische woorden, daar een Nacht van de Lange Messen aanstaande is in Nederland Bierland.
@ratmagnet
Het kan je niet ontgaan zijn dat Brienne Allan, productie manager bij Notch Brewing in Salem, Massachusetts, vrouwen in de bierindustrie vroeg hun ervaringen rond seksisme in die bierindustrie te delen op haar Instagram account. Dat account ontplofte vervolgens met tranentrekkende en hartverscheurende verhalen over seksuele intimidatie en ongelijke behandeling - van vrouwen, door mannen, natuurlijk. De #MeToo beweging heeft eindelijk de bierwereld bereikt, waarbij naast seksisme en ongelijke behandeling ook racisme veel meer (b)lijkt voor te komen dan mij lief is, en ons allen lief zou mogen zijn. Aangezien alles dat uit Amerika komt uiteindelijk naar Nederland overwaait, moeten wij ons opmaken voor onze eigen @ratmagnet (de Instagram naam van Allan). Ik ben hier blij mee, en word er tegelijkertijd droevig van.
Witte mannen
Om met dat eerste te beginnen: in grote lijnen is de bierwereld, ook de Nederlandse, vooral het domein van witte mannen zoals ik. In Amerika is dat overigens niet anders, maar wel beter gedocumenteerd: de Brewers Association meldde in 2019 dat slechts 7.5% van alle Amerikaanse brouwers vrouw was, en dat 88% van alle craft brouwerij eigenaren wit was. Aan de consumptie kant is zeker een duidelijke kentering gaande, maar aan de productiekant zijn brouwende vrouwen in Nederland een schaars goed - en grappig genoeg stijgt hun prijs daarmee niet. (Dit lijkt niet met het onderwerp te maken te hebben, maar ik betwijfel of vrouwen die bij Nederlandse brouwerijen werken even hoog (of laag, zo je wilt) beloond worden als mannen.)
Hier hoort een belangrijke vraag te zijn: zijn vrouwen zo schaars in brouwend Nederland omdat hen actief de toetreding ontzegd wordt, of hebben ze geen interesse in het vak? En hoe zit dat met Nederlanders wier voorvaderen in andere landen zijn geboren? Wordt Joden het brouwen actief ontzegd (een zwaar ondervertegenwoordigde groep onder brouwerijmedewerkers!), of vinden ze het zelf niet kosher?
Punt is: we weten het niet. Het is, te weinig, een echt onderwerp op de agenda van Nederlandse brouwers. Misschien vergis ik mij, maar ik heb nog geen enkele brouwerij op een Inclusiviteit statement kunnen betrappen. Hoewel: over Heineken wordt gezegd dat het de afgelopen jaren de wil heeft getoond om divers en inclusief te worden binnen de organisatie. ‘Het merk Heineken wordt immers internationaal verkocht’. Dat dit zich vooral lijkt te uiten in het ruimhartig inzetten van “promotiemeisjes” in Afrikaanse landen kan dus niet anders dan een vergissing zijn - toch?
J’accuse!
Waar ik droevig van word is het fenomeen dat een massale ‘J’accuse!’ als (onbedoeld?) bijeffect heeft dat de beschuldigde eigenlijk al veroordeeld is voordat hij überhaupt gehoord is. Talloze brouwerij eigenaren of -medewerkers hebben inmiddels een stap terug gedaan of ontslag genomen, zonder dat er een ‘eerlijk proces’ is geweest. Misschien is dat toe te juichen, maar er zit een zeker risico aan het @ratmagnet effect: als melder kun je aanklager, jury én beul ineen zijn. Hiermee wil ik niets afdoen aan het schandelijks dat hen overkomen is - niets wokes of politiek corrects is mij vreemd - maar je begrijpt wat ik bedoel. Hoop ik.
Waar ik ook droevig van word, is dat seksisme in Nederland Bierland nog immer welig tiert. Enkele commerciële voorbeelden zijn bieren zoals Blonde Snol van Dorpsbrouwerij De Pimpelmeesch, Snollebolleke van De Lastige Broertjes of Dikke Tieten Bier van B4F. Onbegrijpelijk dat brouwers nog steeds denken dat de combinatie <product> en een verwijzing naar lekkere wijven best een goed idee is. Kutbier, dat vind ik ervan.
Culturele Revolutie
Dat seksisme, racisme en ongelijke behandeling een onderwerp worden in Nederland Bierland is toe te juichen. Die misstanden die er zijn, dienen te worden weggenomen. Nederland zal er een beter bierland van worden. Wel hoop ik dat diegenen die straks verwijten krijgen, in staat worden gesteld zich netjes te verweren. Dat ze daarna met pek en veren worden ingesmeerd en het dorp uitgejaagd is niet meer dan terecht.
Een leuk gezelschapsspel is proberen te bedenken wie hiervoor zoal in aanmerking komen. Ik zal je mijn speculaties besparen maar heb een lijstje van brouwerijmedewerkers, horeca uitbaters en anderen in de Nederlandse bierindustrie. Evenwel steek ik eerst de hand in eigen broek - zoals het hoort. Zo weet ik dat ik op Planet Oedipus in 2018 mijn rechterhand heb gelegd op een bil. Met terugwerkende kracht bied ik mijn verontschuldigingen aan de bezitter aan: zij (of hij, ik weet het echt niet meer) moet weten dat ik op dat moment mijn normale ethische standaarden onbedoeld heb laten varen, maar dat mijn gedrag desondanks natuurlijk onacceptabel was. Ook al was het een kont als een kathedraal: afblijven! En tegen mijn vrouwelijke collega, om wiens middel ik tijdens de lancering van Enter Night nét iets te lang mijn arm sloeg: sorry. Ik had dat niet moeten doen.
Het is ieders individuele plicht om zich netjes te gedragen. Wel hoop ik dat Nederlandse Brouwers en CRAFT hun leden zullen oproepen om werk van inclusiviteit te maken, en hen hierbij ondersteunen. Datzelfde geldt voor Koninklijke Horeca Nederland, en alle andere branche- en werkgeversorganisaties in Nederland Bierland. Het is tijd voor een culturele revolutie op het gebied van inclusiviteit, opdat de Nederlandse biercultuur ook op dit front toortsdrager in de wereld mag zijn. Maar voor het zover is, zal er flink gehakt worden en zullen er vele spaanders vallen.
