1719
1 april 2019 - Henri Reuchlin.
Dit jaar viert we Swinkels Family Brewers haar driehonderdjarig bestaan. Of het ongeveer driehonderdjarig bestaan, als je naar sommige historici luistert. Op zo’n periode maakt een paar jaartjes niet meer uit. Ik vind het fascinerend dat een bedrijf zo’n tijd kan blijven bestaan en van generatie tot generatie wordt doorgegeven. Driehonderd jaar, dat is echt een onwijs lange tijd. Het is twee keer zo oud als de leeftijd van de meeste andere grotere brouwerijen in Nederland. Heineken, Amstel, Lindeboom, Alfa, ze stammen allemaal uit de periode rond 1870. Dat is al erg lang geleden, maar toen was de brouwerij in Lieshout al honderdvijftig jaar bezig. In de geschiedenis van bier is dat overigens nog steeds een zucht, want dat drinken we al zesduizend jaar.
Terug naar 1719. Het is het jaar dat de vader van Mozart geboren wordt. Let wel, niet Wolfgang Amadeus zelf, maar zijn vader. In Frankrijk regeert Lodewijk XV, de negenjarige (!) zoon van de Zonnekoning Lodewijk de Veertiende, die vier jaar daarvoor overleden was. Het zal nog zeventig jaar duren voor de Franse Revolutie uitbreekt. Newton, de Engelse wetenschapper die de zwaartekracht heeft verklaart, leeft nog. In Nederland is de Gouden Eeuw net ten einde. We leven in het Tweede Stadhouderloze tijdperk, verarmd en uitgeput na een oorlog tegen Frankrijk. De Verenigde Staten zijn nog een kolonie van het Britse keizerrijk. Het is een tijd, die je letterlijk nauwelijks voor kunt stellen. Vervoer gaat te voet, voor de rijken te paard. Brouwen is een niet meer dan een lokaal ambacht.
In 1819, honderd jaar later, draagt Spanje zijn kolonie Florida over aan de jonge republiek van de Verenigde Staten. In heel Europa likken we de wonden van de oorlogen tegen Napoleon. Die slijt ver weggeschopt op het eiland Sint Helena zijn laatste jaren. Louis Pasteur, de man die de werking van gist beschrijft in Etudes sur la bière, wordt pas drie jaar later geboren. Verreweg de grootste brouwerijen ter wereld staan in Londen. Ze werken met nieuwigheden als de stoommachine. Ze zijn zo groot, dat acht mensen verdrinken in een vloedgolf bier, die ontstaat als één van de vaten barst, waarin het bier ligt te gisten. Er zijn nog geen koelmachines en voor transport zijn we nog steeds afhankelijk van paardenkracht. Bier is bruin, amberkleurig op z’n best en waarschijnlijk regelmatig zuur. Van pils heeft nog niemand gehoord.
Weer honderd jaar later, zo’n vier generaties, likken we in Europa opnieuw de wonden van een oorlog, nu van de verwoestende Eerste Wereldoorlog. Hoewel Nederland neutraal gebleven is, hebben ook Nederlandse brouwerijen het moeilijk. Grondstoffen zijn schaars, en grote kapitaalkrachtige pilsbrouwerijen uit Holland beginnen de markt te domineren. Iedereen wil het goudgele frisse pils drinken, dat met trein en vrachtwagens makkelijk te distribueren is. Bier hoeft niet langer om de hoek gebrouwen te worden. Als de bierverordening in 1926 wordt aangescherpt, krijgen brouwerijen in Brabant en Limburg het nog moeilijker. Als één van de weinigen, ziet de brouwerij in Lieshout kans om over te schakelen op dit nieuwe bier. Nog niet in 1919, maar zes jaar later.
En nu zijn we weer een eeuw verder, weer een generatie of vier. Bier bestellen we uit de hele wereld via internet. Succesvolle brouwerijen hebben een divers portfolio met bijzondere bieren opgebouwd. Naast efficiëntie is ook diversiteit een sleutelwoord voor succes. Als ik zo terugkijk in de geschiedenis, is er voor ons als bierdrinkers geen mooiere en rijkere tijd om bier te drinken. En heel stiekem, zou ik wel eens willen weten hoe Swinkels Family Brewers er over driehonderd jaar bij staat, in 2319.
